UKŁADY ZBIOROWE
CO TO JEST I DLACZEGO JEST DOBRE DLA
NAS WSZYSTKICH
W
zależności od kraju, z którego jesteś, termin „układy zbiorowe” może być mniej
lub bardziej znany. Ten żargon kryje dość prostą koncepcję: jego sercem są negocjacje
zbiorowe. Pracownicy się spotykają i tworzą związek zawodowy gotowy do
negocjacji z pracodawcą na stopie partnerskiej. Oznacza to, że pracownicy nie
mogą być przez szefa zwalniani, degradowani ani karani obniżeniem płacy za to,
że bronią swoich praw.
Korzyści
z układów zbiorowych są dobrze udokumentowane w całej Europie. Gwarantują one
lepsze warunki dla członków związków zawodowych czy lepsze warunki w firmach z układami
zbiorowymi, na przykład, w formie wyższego wynagrodzenia lub krótszego czasu
pracy. Zaletą przynależności do związku zawodowego jest to, że układy zbiorowe zapewniają
regularne podwyżki wynagrodzeń.
Negocjacje
zbiorowe promują równość, uwzględniając w szczególności świadczenia dla nisko
opłacanych pracowników, takich jak niepełnoletni pracownicy oraz kobiety. Przystępując
do związku dostają najwyższe świadczenia socjalne w porównaniu z każdą inną
grupą. Poza tym związki zawodowe oznaczają bardziej stabilne i godne zatrudnienie
stabilność w miejscach pracy objętych układami zbiorowymi.
Negocjacje
zbiorowe zawsze mają pozytywny efekt, również w krajach, w których wszystkie
umowy krajowe mają ogólne zastosowanie, czyli w Finlandii, Belgii czy Francji. W
tych krajach wszyscy pracownicy korzystają z wysiłków związków zawodowych,
negocjujących lepsze warunki pracy i płacy. Dzięki związkom wszyscy odnoszą
korzyści społeczne.
Nie
chodzi tylko o lepsze płace, ale też o warunki pracy. Dane z OECD pokazują, że
w krajach z układami zbiorowymi krajowymi i sektorowymi, wskaźniki zatrudnienia
są wyższe, a stopy bezrobocia – niższe w porównaniu z krajami o negocjacjach scentralizowanych.
Statystyki
rządowe, placówki badawcze i centrale związków zawodowych udowadniają, że istnieją
znaczne różnice płac na korzyść członków związków zawodowych i umów zbiorowych.
Takie różnice w wynagrodzeniach istnieją we wszystkich krajach, z których mamy
dane, nawet jeśli istnieją znaczące różnice w odniesieniu do liczby członków
związków zawodowych, zasięgu czy systemu
układów zbiorowych.
DANIA
Członkowie
związków zawodowych z CO-Industri mają o 25% więcej świadczeń, które składają
się z wyższych płac, krótszych godzin pracy i innych zalet w firmach ze zbiorowymi
układami pracy.
NIEMCY
W firmach
bez zbiorowych układów pracy płace są średnio o 24% niższe, według niemieckiego
związku IG Metall. W przypadku niewykwalifikowanych pracowników różnica jest
nawet większa o 32%. Godziny pracy są o 14% dłuższe dla osób nieobjętych umową zbiorową.
WIELKA
BRYTANIA
Członkowie
związków zawodowych UNITE zarabiają średnio o 10% więcej niż pracownicy
niebędący ich członkami.
CZECHY
Członkowie
związku zawodowego OSZ KOVO w branży metalowej zarabiają o 15% więcej dzięki układowi
zbiorowemu. Oznacza to dodatkowe 200 euro miesięcznie dzięki negocjacjom
zbiorowym. Ta różnica płac po trzech
latach zsumuje się do kwoty około 6700 euro, co jest kwotą wystarczającą na kupno
małego samochodu. W spółkach z układami zbiorowymi różnica w wynagrodzeniach kobiet
i mężczyzn jest mniejsza.
W
2018 r. różnica w płacy kobiet i mężczyzn wynosiła 26% w firmach bez porozumień
zbiorowych, oraz 23,1% w firmach z układami zbiorowymi.
Czas
pracy jest rocznie o 55 godzin krótszy, co odpowiada siedmiu zmianom. Między
2016 a 2018 rokiem pracownik ze zbiorowymi układami pracy pracował o 154,8
godzin krócej, czyli o 20,5 zmiany, tj. prawie cały miesiąc kalendarzowy.