RADA DIALOGU SPOŁECZNEGO

Rada Dialogu Społecznego (RDS) działa w oparciu o ustawę z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego (Dz. U. z 2015 r., poz. 1240), która weszła w życie z dniem 11 września 2015 r. RDS zastąpiła działającą od 1994 r. Trójstronną Komisję do Spraw Społeczno-Gospodarczych.

Ustawa o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego została znowelizowana Ustawą z dnia 15 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego. Nowe przepisy wprowadziły usprawnienia zasad prowadzenia dialogu społecznego na szczeblu krajowym i regionalnym.

Rada Dialogu Społecznego to najważniejsza instytucja krajowego dialogu społecznego w Polsce. Stanowi forum współpracy i dialogu trójstronnego strony pracowników i strony pracodawców oraz strony rządowej.

Rada Dialogu Społecznego podejmuje decyzje w drodze uchwał podczas posiedzeń plenarnych przy obecności więcej niż połowy organizacji każdej ze stron, 2/3 członków reprezentujących daną stronę oraz co najmniej jednego przedstawiciela strony rządowej. Rada może także podejmować decyzje w drodze głosowania korespondencyjnego z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej.

W ramach Rady Dialogu Społecznego funkcjonuje osiem Zespołów problemowych, jeden Doraźny zespół problemowy oraz jedna Grupa robocza. Członkowie Zespołów przy wsparciu ekspertów konsultują projekty aktów prawnych oraz omawiają bieżącą sytuację społeczno-gospodarczą w kraju. Wypracowane stanowiska są przekazywane pod obrady Rady lub do właściwych ministerstw.

Zespoły problemowe Rady zajmują się następującymi kwestiami:

• Prawo pracy
• Budżet, wynagrodzenia i świadczenia socjalne
• Polityka gospodarcza i rynek pracy
• Ubezpieczenia społeczne
• Rozwój dialogu społecznego, również na poziomie Unii Europejskiej
• Fundusze europejskie
• Usługi publiczne
• Sprawy międzynarodowe

Ustalone do omówienia kwestie decyzją Prezydium Rady zostają przekazane do właściwych Zespołów problemowych. Zespoły po przeprowadzeniu dyskusji i wypracowaniu rekomendacji, przekazują swoje wnioski do debaty podczas posiedzenia plenarnego Rady. W debatach plenarnych, oprócz członków Rady, udział biorą również eksperci związani z daną problematyką. Przyjęte przez Radę rekomendacje i uwagi przekazywane są przez Przewodniczącego do właściwych Ministrów.

CELE DZIAŁALNOŚCI RADY:

• Rada prowadzi dialog w celu zapewnienia warunków rozwoju społeczno-gospodarczego oraz zwiększenia konkurencyjności polskiej gospodarki i spójności społecznej.
• Rada działa na rzecz realizacji zasady partycypacji i solidarności społecznej w zakresie stosunków zatrudnienia.
• Rada działa na rzecz poprawy jakości formułowania i wdrażania polityk oraz strategii społeczno-gospodarczych, a także budowania wokół nich społecznego porozumienia w drodze prowadzenia przejrzystego, merytorycznego i regularnego dialogu organizacji pracowników i pracodawców oraz strony rządowej.
• Rada wspiera prowadzenie dialogu społecznego na wszystkich szczeblach jednostek samorządu terytorialnego.

 KOMPETENCJE RADY

Rada Dialogu Społecznego ma prawo:

• przygotowywać projekty aktów prawnych, które są obligatoryjnie rozpatrywane przez Radę Ministrów (tzw. quasi inicjatywa ustawodawcza);
• występować do właściwego ministra z wnioskiem o wydanie lub zmianę aktu prawnego;
• wnioskować do Rady Ministrów o przeprowadzenie wysłuchania publicznego w sprawie projektu aktu normatywnego;
• kierować zapytania do właściwych ministrów, którzy muszą udzielić na nie odpowiedzi w terminie do 30 dni;
• występować do Sądu Najwyższego z wnioskiem o rozstrzygnięcie zagadnienia prawnego, jeżeli w orzecznictwie Sądu Najwyższego lub sądów powszechnych ujawniły się rozbieżności w wykładni prawa.

Do zadań Rady Dialogu Społecznego należy:

• opiniowanie projektów założeń projektów ustaw oraz projektów aktów prawnych;
• opiniowanie Wieloletniego Planu Finansowego Państwa, projektów strategii, projektów programów oraz projektów innych dokumentów rządowych;
• opiniowanie wstępnej prognozy wielkości makroekonomicznych stanowiących podstawę do prac nad projektem ustawy budżetowej oraz przedstawianie propozycji w sprawie wzrostu w następnym roku wynagrodzeń w gospodarce narodowej, w tym w państwowej sferze budżetowej, a także zwiększenia minimalnego wynagrodzenia oraz emerytur i rent z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych;
• opiniowanie założeń projektu budżetu państwa oraz projektu ustawy budżetowej;
• przedstawianie stanowisk w sprawach wniesionych przez Radę Ministrów, jej członków i inne organy państwowe;
• rozpatrywanie kierowanych do Wojewódzkich Rad Dialogu Społecznego wniosków dotyczących spraw objętych zakresem właściwości Rady Dialogu Społecznego.

SKŁAD RADY

Obecnie Rada składa się z 67 osób:

• po 8 przedstawicieli reprezentatywnych organizacji związkowych
• po 4 przedstawicieli reprezentatywnych organizacji pracodawców: Konfederacji Lewiatan, Związku Rzemiosła Polskiego, Business Centre Club oraz Pracodawców RP, Związku Przedsiębiorców i Pracodawców oraz Federacji Przedsiębiorców Polskich
• 11 przedstawicieli strony rządowej

Do reprezentatywnych organizacji związkowych wchodzących w skład Rady należą: Niezależny Samorządny Związek Zawodowy ”Solidarność”, Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych oraz Forum Związków Zawodowych.

Do reprezentatywnych organizacji pracodawców wchodzących w skład Rady należą: Konfederacja Lewiatan, Pracodawcy Rzeczypospolitej Polskiej, Związek Pracodawców Business Centre Club, Związek Rzemiosła Polskiego, Związek Przedsiębiorców i Pracodawców oraz Federacja Przedsiębiorców Polskich.

W pracach Rady biorą udział z głosem doradczym również przedstawiciele:

• Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
• Narodowego Banku Polskiego,
• Głównego Urzędu Statystycznego,
• Państwowej Inspekcji Pracy.

 PRZEWODNICZĄCY RADY

Na czele Rady stoi Przewodniczący Rady, który m.in. reprezentuje Radę na zewnątrz, zwołuje i przewodniczy posiedzeniom Prezydium i Rady. Przewodniczącym Rady jest naprzemiennie przedstawiciel strony pracowników, strony pracodawców lub strony rządowej. Jego kadencja trwa 1 rok. Do jego obowiązków należy również przedstawianie corocznie Sejmowi RP i Senatowi RP sprawozdania z działalności Rady.

 PREZYDIUM RADY

Prezydium koordynuje pracę Rady i jej zespołów problemowych, o których mowa w art. 34 ustawy, w szczególności ustala harmonogram prac Rady, porządek posiedzenia Rady oraz rozpatruje sprawy przekazane przez Radę. Prezydium Rady przy wykonywaniu zadań korzysta z pomocy sekretarzy Prezydium Rady.

SEKRETARZE PREZYDIUM

Za zapewnienie współpracy pomiędzy Prezydium i członkami Rady odpowiedzialni są Sekretarze wskazywani przez członków Prezydium. Zobowiązani są oni również do zgłaszania propozycji zmian organizacyjnych oraz monitorowania realizacji uchwał Rady i decyzji Prezydium. Sekretarze pełnią również zasadniczą rolę w sprawnym przepływie informacji pomiędzy członkami Rady a Biurem.

BIURO RADY

Biuro zapewnia obsługę techniczną, organizacyjną i kancelaryjną oraz ekspercką Rady. Pracami Biura kieruje dyrektor, który jest powoływany przez ministra właściwego do spraw pracy, na wniosek Rady. Dyrektor podlega bezpośrednio przewodniczącemu Rady. Do obowiązków dyrektora należy koordynacja prac Biura w zakresie wskazanym w regulaminie uchwalonym przez Radę oraz przygotowanie projektu planu finansowego Biura na dany rok.

 WOJEWÓDZKIE RADY DIALOGU SPOŁECZNEGO

W każdym województwie została utworzona Wojewódzka Rada Dialogu Społecznego (WRDS). W skład WRDS wchodzi: marszałek województwa oraz dwie wskazane przez niego osoby spośród przedstawicieli innych jednostek samorządu terytorialnego albo organizacji zrzeszających samorządy;  przedstawiciele reprezentatywnych organizacji związkowych; przedstawiciele reprezentatywnych organizacji pracodawców; wojewoda oraz dwie wskazane przez niego osoby. Do właściwości WRDS należy m.in. wyrażanie opinii i stanowisk w sprawach objętych zakresem zadań związków zawodowych lub organizacji pracodawców będących w kompetencji administracji rządowej i samorządowej z terenu województwa. Dodatkowo WRDS może rozpatrywać sprawy społeczne lub gospodarcze powodujące konflikty między pracodawcami i pracownikami, jeżeli uzna te sprawy za istotne dla zachowania pokoju społecznego.