Jakość dialogu społecznego zależy od nas wszystkich

Ocenie funkcjonowania ustawy o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego poświęcono kolejne posiedzenie plenarne RDS, które odbyło się w dniu 25 stycznia 2019 roku pod przewodnictwem Doroty Gardias, Przewodniczącej FZZ. W dyskusji wzięli udział partnerzy społeczni strona rządowa oraz przedstawiciele Wojewódzkich Rad Dialogu Społecznego.

Na wstępie Przewodnicząca RDS Dorota Gardias wystąpiła z apelem o potraktowanie dyskusji wyjątkowo poważnie. Na jej wniosek Biuro Rady Dialogu Społecznego przygotowało raport legislacyjny wraz z przykładami naruszeń zasad konsultacji aktów prawnych RDS za lata 2016-2018, który skierowano m.in. do Pana Prezydenta Rzeczypospolitej Andrzeja Dudy oraz Pana Premiera Mateusza Morawieckiego. Przewodnicząca podkreśliła, że Rada Dialogu Społecznego jest instytucją, która ma doradzać, wpierać i pomagać rozwiązywać kluczowe problemy. Dodała, iż Rada jest w procesie konsultacji omijana. Niektóre projekty są procedowane w trybie poselskim, który nie jest objęty obowiązkiem konsultacji z RDS. Wiele projektów trafia do Rady już po pierwszym czytaniu w Sejmie. W związku z tym nie mogą być omawiane w ramach RDS. Dodała, że słaba jest też efektywność Rady w zakresie możliwości negocjacyjnych ze stroną rządową.

Następnie jako Przewodnicząca RDS i FZZ wskazała zmiany jakie należy wprowadzić. W pierwszej kolejności powinno dojść do zmiany regulaminu Sejmu. Projekty poselskie, które dotyczą spraw społeczno-gospodarczych powinny być kierowane do RDS. Wyraziła także nadzieję na szybkie rozpoczęcie prac nad nowelizacją ustawy o RDS. Obecna wersja ustawy w znacznym stopniu ogranicza pracę RDS, a po stronie rządowej nie ma obowiązku posiadania prerogatyw negocjacyjnych. Podsumowując stwierdziła, iż RDS jest obecnie jedną z niewielu przestrzeni, która jest wolna od bezproduktywnej, hamującej rozwój politycznej polaryzacji- podkreśliła, żeby tak pozostało.

Następnie głos zabrała Elżbieta Rafalska Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, która nawiązała do funkcjonowania ustawy o Radzie Dialogu Społecznego. Powiedziała, iż przez okres trzech lat do Rady skierowano ponad 1700 projektów, w tym 1300 projektów rządowych. Wskazała, że są przypadki nie przekazywania Radzie w odpowiednim terminie projektów ustaw- nie jest to wyrazem złej woli ze strony rządu lub resortów a bardziej konieczność pilnego procedowania co powoduje, że konsultacje ulegają skróceniu. Przypomniała o ważnych kompromisach, które udało się osiągnąć: syndrom pierwszej dniówki, wprowadzenie minimalnej stawki godzinowej, prace nad nowym prawem zamówień publicznych. Jakość dialogu społecznego zależy od nas wszystkich, szukanie kompromisu dla rozwiązywania trudnych problemów społecznych nie jest łatwą drogą, ale ta wola współpracy musi być po stronie wszystkich– strona rządowa tą wolę współpracy zawsze deklarowała i nadal podtrzymuje.

Jan Buczek, Pracodawcy RP stwierdził, że funkcjonowanie Rady Dialogu Społecznego umożliwia konsultowanie rządowych planów i wypracowanie nowych aktów prawnych przy udziale strony społecznej. Jednak wiele nowych projektów istotnych z punktów widzenia strony społecznej jest procedowanych ścieżką poselską i nie ma dla takich projektów obowiązku konsultacji z Radą Dialogu Społecznego. Dodał, że w wielu przypadkach proces legislacyjny powinien ulec wydłużeniu. Podkreślił, iż z punktu widzenia przedstawicieli gospodarki najważniejsza jest stabilność prawa. Pracodawcy powinni mieć czas na odpowiednie przygotowanie się do wprowadzanych zmian i wypracowanie strategii działania.

Jan Guz, Przewodniczący Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych, Wiceprzewodniczący Rady Dialogu Społecznego powiedział, że dialog społeczny oraz realizacja ustawy o Radzie Dialogu Społecznego powinny się odbywać w duchu poszanowania wszystkich partnerów. Dodał, że OPZZ jest zaniepokojone faktem lekceważenia partnerów społecznych w równym dostępie do wiedzy i uczestniczenia w stanowieniu prawa. Podkreślił, że strona rządowa nie bierze pod uwagę stanowisk wypracowanych przez Radę i jej Zespoły problemowe, ani nie uczestniczy w posiedzeniach. Nagminne jest także przekraczanie konsultacji, a wiele aktów prawnych w ogóle nie trafia do konsultacji w Radzie.

Jacek Męcina, Konfederacja Lewiatan podkreślił, że pomimo zmian nadal istnieje problem z poważnym traktowaniem RDS przez stronę rządową. Stąd opinie, iż dialog społeczny nie jest efektywny i grozi mu pewna fasadowość. Dodał, że konieczne są zmiany, które nałożą obowiązek konsultacji projektów, które nie są projektami rządowymi. Niezwykle istotna jest także atmosfera wokół dialogu. Trzeba budować kapitał społeczny, aby ten dialog funkcjonował.

Piotr Duda, Przewodniczący NSZZ ”Solidarność” Wiceprzewodniczący Rady Dialogu Społecznego stwierdził, że najlepsza ustawa nie zastąpi dobrej woli każdej ze stron- pracodawców, pracowników i strony rządowej do dialogu społecznego. Dodał, iż w Białej Księdze przygotowanej przez Komisję Krajową NSZZ „Solidarność” stwierdzono, iż 80% projektów, które zostało przekazanych do Biura Komisji Krajowej posiada wadę prawną. Są to m.in.: zbyt krótkie terminy konsultacji, brak uzasadnienia do skrócenia terminów konsultacji, niewłaściwa podstawa trybu konsultacji, stosowanie klauzuli o akceptacji projektu w sytuacji niezgłoszenia uwag oraz niepełna dokumentacja związana z projektem danego aktu prawnego. Podsumowując zauważył, że brak instytucji rzecznika dialogu społecznego, która dbałaby o interesy partnerów społecznych.

Dariusz Gowis ekspert ZRP, członek WRDS w Gdańsku. Działania na poziomie WRDS województwa pomorskiego wyglądają dobrze. Wskazał, że praca w WRDS jest doskonale zorganizowana, rotacja Przewodniczących odbywa się płynnie bez zbędnych tarć. Większość spraw jest załatwiana na poziomie centralnym, ale bywają sytuacje gdzie wskazana jest obecność lub opinia strony rządowej (ministerstw, urzędów centralnych), niestety nie wszystkie odpowiedzi były satysfakcjonujące.

Wojciech Warski, Przewodniczący Business Centre Club, Wiceprzewodniczący Rady Dialogu Społecznego powiedział, że Rada Dialogu Społecznego jest ciałem konsultacyjnym i ma prawo oczekiwać, że rząd będzie się do tych stanowisk odnosił. Następnie odniósł się do kwestii dostępu do telewizji narodowej. Podkreślił, że oczekuje od strony rządowej umożliwienia partnerom społecznym udziału w programach telewizji polskiej.

Podsumowując dyskusję Przewodnicząca powiedziała, że w sprawie obecności partnerów społecznych w telewizji polskiej, rozmawiała z Panem Jackiem Kurskim Prezesem TVP w sprawie programu prowadzonego w formie debaty, który byłby emitowany raz w miesiącu- obecnie trwają rozmowy na temat szczegółów programu. W sprawie projektów poselskich poinformowała o propozycji zmiany regulaminu Sejmu, aby to Marszałek Sejmu projekty, które dotyczą życia społeczno-gospodarczego, czyli dotyczące pracodawców i pracowników, kierował do Rady Dialogu Społecznego. Odnosząc się do równości traktowania podmiotów, przypominała, że podejmowała próby, aby tematy dot. wynagrodzeń różnych grup pracowników, były prowadzone w RDS a nie w poszczególnych Ministerstwach. RDS jest miejscem gdzie powinno się  rozwiązywać poważne sprawy systemowe w sprawie nauczycieli, policji, służb mundurowych  i ochrony zdrowia.

 W 2019 r. RDS zajmie się następującymi tematami. Plan pracy wynika z przyjętej uchwały numer 32 RDS:

1. Przyszłość pracy w Polsce, kwalifikacje zawodowe w kontekście zmieniających się potrzeb gospodarki i rynku pracy.
2. Przegląd systemu podatkowego oraz pozapłacowych kosztów pracy w Polsce.
3. Polityka klimatyczna, energetyczna i ochrony środowiska – wpływ na rozwój gospodarki oraz bezpieczeństwo socjalne obywateli.
4. Ocena i perspektywy funkcjonowania dialogu społecznego w Polsce – wypracowanie zmian w tym Ustawy o RDS – wzmacniających mechanizmy dialogu społecznego i udział partnerów społecznych w procesie legislacyjnym.
5. Przegląd i ocena systemu emerytalnego w Polsce.
6. Przegląd realizacji zasad i praw Europejskiego Filara Praw Socjalnych – wypracowanie rekomendacji.
7. Przegląd, ocena i propozycje zmian przepisów z zakresu indywidualnego i zbiorowego prawa pracy.
8. Przegląd i ocena wyników wdrażania reformy oświaty w Polsce.

Następnym ważnym uzgodnieniem jest przejęcie uchwały nr 68  strony pracowników i strony pracodawców Rady Dialogu Społecznego w sprawie w sprawie wyłączenia z minimalnego wynagrodzenia za pracę dodatku stażowego. Strona pracodawców i strona pracowników Rady Dialogu Społecznego pozytywnie oceniła rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę z dnia 6 grudnia 2018 r. (numer w wykazie prac Rady Ministrów: UD 440), w części, która przewiduje rozszerzenie, od 1 stycznia 2020 r., katalogu składników, które nie są uwzględniane przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika porównywanego z wysokością minimalnego wynagrodzenia za pracę, o dodatek do wynagrodzenia przysługujący za staż pracy. Jednocześnie za konieczne uznano niezwłoczne przystąpienie do rozmów na temat wyłączenia innych dodatków z wynagrodzenia. W tym celu zwrócono się do strony rządowej o pilne przedłożenie Radzie Dialogu Społecznego analizy skutków wyłączenia wszystkich dodatków z wynagrodzenia minimalnego.

Na posiedzeniu przyjęto także uchwały:

• Uchwała nr 69 strony pracowników i strony pracodawców Rady Dialogu Społecznego w sprawie realizacji inwestycji o długim okresie wykonania wynikających ze wzrostu kosztów wyrobów budowlanych i dostaw tych wyrobów.
• Uchwała nr 70 strony pracowników i strony pracodawców Rady Dialogu Społecznego w sprawie problemów przedsiębiorstw działających w branży budownictwa infrastrukturalnego.